گزارش کاراموزی تزئينات داخلي ساختمان

دسته بندي : فنی و مهندسی » معماری
گزارش کاراموزي تزئينات داخلي ساختمان در 27 صفحه ورد قابل ويرايش


- مقدمه

- تزئينات داخلي ساختمان

- نحوه پارتيشن

- پاراوان

دكوراسيون داخلي ساختمان مهمترين عنصر جلوه دهنده تزئينات داخلي است و نمايسازي داخي و خارجي ساختمان بيانگر هنرنمائي هنرمندان ساختمان مي باشد در اين مورد انتخاب رنگ و هم آهنگي رنگ اميزي مبلمان و دكوراسيون داخل هر ساختمان در اولويت قرار دارد ابتدا طراحي آن بوسيله طراح با ذوق انجام مي پذيرد.

در اينجا حتماً لازم نيست كه طراح تحصيلات عالي داشته باشد، بلكه استادكاران با تجربه و خوش ذوق و خوش تشخيص نيز قادر به انجام طرح مبلمان داخي و نماسازي خارجي ساختمان خواهند بود.

طراح حاذق اول هماهنگي رنگ و دوم امكان تهيه مصالح مورد نياز مبلمان سوم نسبت و اندازه را مشخص مي سازد و سپس اندازه هاي داخلي ساختمان را بصوت پلان بر روي كاغذ با اشل رسم نموده با توجه به امكانات موجود زمان و محل و آب و هوا طرحي براي تهيه مبلمان داخل آماده نموده و رنگ ديوارها و گچ بريها، پرده ها، موكت و فرشهاي كف، تزئينات داخلي مانند ساعت و آباژور و حتي لوستر و قاب آينه و پاريشن را هم اهنگ و متناسب با طرح خود در نظر مي گيرد. و اما طراح موظف است در اجرا طرح خود نظرت كامل داشته تا عمليات اجرائي آن نيز مطابق با سليقه خود باتمام برسد و چنانجه در طرح تجديد نظري لازم باشد اعمال نمايد. به طور كلي مي‌توان يكسري از اين وسايل منزل را با يك مصالح خاص در نظر گرفت كه از نظر زيبايي و هماهنگي منظر خوشي داشته باشد. ما در اينجا سعي داريم قسمتي از لوازم دكوراسيون منزل را با طراحي مناسب مورد توجه قرار دهيم مانند ساعت، قاب آينه و پاراوان .
نحوه ساخت پارتيشن

براي جدا كردن اطاقا و هال از يكديگر معمولاً از پارتيشن هاي گوناگون استفاده مي كنند. راحي پارتيشن ها معمولاً با موقعيت ساختمان سنجش داده مي شود و احتمالاً تغييراتي در شكل و اندازه طرح خود با طرح جامع براي ساخت پارتيشن مهيا مي گردد. پارتيشنها بيشتر از مصالح مخلوط از فلزات آبكاري شده و چوبهاي گردو و افرا و ملچ و غيره با رنگ مات يا براق تهيه مي شود. در قسمتهاي دو طرفه پارتيشن مي‌توان بنا به تشيص طراح كابينهائي ساخته كه دربها و جعبه هاي كشويي آن از دو طرف استفاده شود و نيز در پارتيشن جاي قرار گرفتن تلويزيون و گلدانهاي طبيعي و محل چيدن ظروف تزئيني و كتاب جاسازي شود.

رنگ آميزي پارتيشن در سنجش رنگ چوب به تفضيل نوشته شده است.

پاراوان

در پاره اي از مواقع به دلايل مختلفي نظير كمبود ضا نمي توان از پارتيشن جهت جدا كردن فضاها استفاده كرد و يا نياز به جداسازي تا اين حد منفي نيست. مثلاُ براي تقسيم بندي فضاي بزرگ پذيرايي يا يك سالن به جهت كاربردي و هم زيبايي مي توان از پاراوان استفاده كرد كه هم فضا به دو بخش تقسيم مي شود و در ضمن در عين حال دو فضي بدست آمده كاملاً با هم در ارتباط هستند و …

پاراوان نيز معمولاً با موقعيت فضا و مكان موجود طراحي مي شود و نيز در ابعاد و اشكال مختلف با مصالح مختلفي از قبيل فلز چوب و حتي پارچه و تلفيق اينها ساخته مي شود.

پاراوان مي تواند به گونه اي طراحي شود كه از دو طرف داشته باشد.

پاراوان بر خلاف پارتيشن كاملاً مستقل عمل مي كند و عضوي از ساختمان محسوب نمي شود و در بخش تزئينات قرار مي گيرد و به دليل عملكردي تزئيني بسيار سبك و قابل حمل و نقل است و مي توان آن را هر لحظه جايي قرار داد.

پاراوان مي تواند از سه تخته و يا چهار تخته تشكيل شود كه بسته به نوع مصالح بكار رفته از اتصالات مخصوص خود براي زاويه قرار دادن آن استفاده مي شود.

مصالحي كه مي توان براي پاراوان استفاده كرد بسيار متنوع است. به طور مثال مي توان از چوب براي سازة ان استفاده كرد و براي زيبايي از تكنيك معرق بهره برد. در مورد معرق در بخش بعدي نوشته شده است.

قبل از اينكه وارد مراحل كار از چوب تا دكوراسيون شويم لازم است مقدمه اي راجه به معرق و نحوه كار و اجراي آن نكاتي گفته شود.

مقدمه ي تاريخي

معرق در معناي كلام «اصولاً هر چيز رگه دار را گويند» ولي مفهوم آن در اين نوع بخصوص هنر، ايجاد نقشها و طرحهاي زيبايي است كه از دوربري و تلفيق چوبهاي رنگي روي زمينه اي از چوب يا پلي استر سياه شكل مي گيرد.

پيدايش تاريخي اين هنر به درستي مشخص نيست ولي از تطيق ان با هنر كاشي كاري بدون شك رابطه اين دو هنر را در مي يابيم. براي آشنايي با ريشة اين هنر صحيت از تاريخ تكوين كاشي معرق به ميان مي آيد و به عنوان مقدمه از گنبد سرخ مراغه كه در زمان ايلخانان ساخته شده مي توان ياد كرد. اين گنبد نوع بسيار سادة كاشي كاري بدين سبك است.

كاشي كاري معرق در دوران مغولان نيز به همين منوال بود و تداوم آن در عصر صفوي به اوج شكوفايي خود رسيد آثاري ارزنده در هنر كاشي كاري پديد آمد. اين شكوفايي در زمان افاغنه و زنديه رو ه افول نهاد. در دوران قاجاريه نيز كاشي كاري معرق تقليدي ناقص از آثار گذشتگان بود. تا اين دوران نقشهاي كه در كاشي كاري معرق به كار برده مي شد نقشهاي اسليمي بود. اما با سفر عده اي از نرمندان به اروپا و گزايش به هنر و فرهنگ، اروپايي، تغييرات و دگرگوني هاي بسياري در نقشهاي كاشي كاري به عمل آمد و از آن پس طرح انسان و ديگر اشكال مانند اسلحه حنگي در هنر كاشي كاري دوران قاجاريه نمايان شد.

از آن دوران تا به امروز اين هنر، چونان گذشته، رونق نداشته است و تنها عدة قليلي از هنرمندان در زنده نگهداشتن اين هنر كوشا بوده اند.

وجه تشابه كاشي كاري معرق با معرق كاري روي چوب در شيوة عمل است كه در هر دو مورد نقشها از تركيب قطعات رنگي جنس مورد نظر شكل مي گيرد.

يكي از نمونه هاي قديمي موجود آميزة اين دو هنر، در قديمي و بزرگي است كه متعلق به عصر قاجاريه است. و در ضلع شمال غربي محوطة وزارت اموزش و پرورش فعلي قرار دارد. ارتفاع اين در حدود چهار و نيم متر و عرض ان سه متر است و سر دري نيم دايره در بالاي آن قرار گرفته است. هر طرف ين در به سه قسمت مربع شكل تقسيم شده است:

مربع بالايي آن شيشه و دو مربع پاييني چوب برجسته و مسطحي است كه نقشهاي اسليمي معرق كاري شده در اين قسمت جاي گرفته است.

سابقة معرق كاري و آموزش آن در ادارة كل هنرهاي سنتي به سال 1309 ه.ش بر مي‌گردد. در آن سال به پايمردي استاد حسين طاهرزاده بهزاد گروهي از هنرمندان نام آور هنرهاي سنتي از سراسر كشور در تهران گرد هم آمده و مدرسة صنايع مستظرفه را بنياد گذاشتند. اين مؤسسه از دير باز تا به امروز با عنوانهاي گوناگوني مانند: مدرسة صنايع قديمه و هنرستان هنرهاي ملي، ادارة هنرهاي ملي و مدتي نيز به عنوان يكي از واحدهاي ادارة كل افرينش هنري و ادبي در وزارت فرهنگ و هنر سابق در تعالي و تكامل هنرهاي سنتي سهم بسزايي داشته است. اين ادارة كل در 1346 به ادارة كارگاههاي هنري تغيير نام داد و سرانجام در سال 1357 به عنوان يكي از واحدهاي دفتر پژوهش و آفرينش به حيات خود ادامه داده است. پس از پيروزي انقلاب، ادارة مذكور به ادارة كارگاههاي هنري تغيير نام داد و فعاليتهاي خود را در ادارة كل هنرهاي سنتي دنبال كرد. تا اين زمان هنرجويان آن را منحصراً افراد علاقه مندي تشكيل مي دادند كه در طي فراگيري به استخدام رسمي در مي آمدند.

از سال 1360 به استناد موافقتنامة معاونت فرهنگي وقت، واحد آموزش مستقلي براي تعليم هنرهاي سنتي آغاز به كار كرد و آموزش اين ادارة كل، براي عموم مشتاقان به فراگيري هنرهاي سنتي، سرآغاز نويني بر تداوم اين هنرها شد و در كنار آن كارگاه منبت و معرق به سرپرستي استاد سيد كمال مير طيبي همچنان به فعاليت هاي هنري خود ادامه مي دهد.
معرق با زمينة رنگ

د بعضي از مواقع به علت عدم دسترسي به فوفل و گاه بنابر ذوق و سليقه معرق را به وسيلة تركيب دو مادة خمير سياه و پلي استر رنگ مي كنند.مراحل مختلف معرق با زمينة سياه به قرار زير است:

1.مراحل كار به ترتيب تا رديف 8 مبحث گذشته مي باشد.

2.پس از پرس شدن نقشا روي زمينه، به علت حذف شدن چوب فوفل، بين نقشها تا زمينه اي كه به آنها متصل شده 3 يا 4 ميليمتر ارتفاع سطح به وجود مي آيد.

3.محيط شئ را به وسيلة نوار چسب كاغذي به طريقي كه 2 يا 3 ميليمتر آن از سطح شئ بالاتر قرار بگيرد، محصور مي كنند.

4.خمير سياه را با پلي استر كاملاً مخلوط كرده و سپس در ظرف گودي مي ريزد.

5.تمام سطح معرق شده را به وسيلة خمير سياه به اندازه اي مي پوشانند كه خمير يك ميليمتر از نقشهاي برجسته بالاتر قرار بگيرد.

6.پس از 24 ساعت كه خمير خشك شد به وسيلة سمبادة شمارة 40 سطح كار را پرداخت مي كنند و اين عمل تا مرحله اي كه همة نقشهاي معرق شده كاملاً در ميان زمينة سياه نمايان شود، ادامه مي يابد.

7.در خاتمه مجدداً يك قشر پلي استر مي پاشند و پس از خشك شدن آن مطابق اصولي كه در رديف 12 و 13 مبحث قبل توضيح داده شده سطح شئ مورد نظر را جلاي بيشتري مي دهند.
معرق خاتم

در اين نوع معرق برشهاي رنگي خاتم جايگزين چوبهاي رنگي ساده مي شوند و محيط و فاصلة نقشها به وسيلة ط باريكي كه زه ناميده مي شود از زمينه و ديگر قسمت هاي نقشه تفكيك مي شود.

شيوة عمل به ترتيب زير است:

1.برشهاي آماده شدة خاتم را به اندازة پهناي نقش مورد نظر درز مي كنند.

2.چوب يا عاجي را كه به عنوان زه باييستي مورد استفاده قرار بگيرد بر ريل مدل به طور موقت مي چسبانند و به فاصله يك ميليمتر از لبة نقشه به طرف داخل دوربري ي كنند و بدين ترتيب نوار باريكي با تركيب نقشة مورد نظر به دست مي‌آيد كه آن را بر جاي اصي بر روي تابلو نصب مي كنند. عين اين عمل را در مورد خطوطي كه حد فاصل قطعه هاي مختلف نقشه وجود دارد انجام مي دهند.

3.پس از زه بي باقي ماندة نقشه را از ري چوب يا عاج جدا كرده و سپس آن را بر روي برشهاي رنگي خاتم قرار مي دهند و دوربري مي كنند.

نكتة قابل توجه در مورد دوربري اتم اين است كه برشهاي خاتم، به علت ظرافت، اگر تحت فشار مستقيم ارة مويي قرار بگيرند متلاشي مي شوند و براي چلوگيري از اين مسئله در موقع برش، يك قطعه چوب به اندازة نقشه و خاتم در زير آن قرار مي دهند و بدين ترتيب خاتمها بين دو قطعه سه لايي نقشه و چوب زيرين، كمتر تحت فشار قرار گرفته و آسان تر بريده مي شوند.

4.بقية مراحل معرق اتم مانند معرق ساده است با اين تفاوت كه در هنگام سائيدن و پرداخت سطح آن، كمي بي احتياطي باعث متلاشي شدن و از بين رفتن نقشهاي اتم مي شود.

5.در اشياء بزرگ «معرق- خاتم» كه زينة سادة ان از يك نوع خاتم است، پر كردن زمينه و درز كردن خاتمهاي آن، پس از چسبانيدن نقشهاي معرق مستقيماً روي شئ انجام مي شود.

ج-مواد چسبنده

د-مواد محافظ و جلا دهنده

ه-خمير سياه

1.چوبهاي صنعتي

پايه و اساس اجراي يك طرح به شيوة معرق كاري بستگي به چوبها و تنوع رنگشان دارد و نگارنده در اين مبحث سعي نموده است كه دانستنيهاي مقدماتي را كه براي شناختن چوبها ضروري است و همچنين مشخصات مورد نياز هر يك از چوبهاي مورد استفاده را در دسترس علاقه مندان قرار دهد.

تعداد چويهاي كه مشخصاتشان تهيه شده بيست و پنج عدد است، اما بعضي از آنها مثل چوب گردو، عناب، فوفل و غيره با زمينه هاي رنگي، سير و روشن، تعداد آنها را به هفتاد و دو مي رساند.



اهميت چوبشناسي از ديدگاه هنر معرق كاري

اساسي ترين مادة تشكيل دهندة آثار معرق، چوب است. از انواع چنين مادة سختي نقشهاي متنوع و دلپذيري شكل مي گيرد كه نگاه انسان سختي نوع آن را فراموش كرده و نرمي نقشها را دنبال مي كند. به واسطة چنين اهميتي است كه هنرمندان فعال در اين رشته مي يابد دانش خود را دربارة ويژگي هاي چوب گسترش بيشتري دهند.

طبيعي است كه شناخت بيشتر در بالاتر بردن كيفيت آثار، مؤثر خواهد بود.

به طور كلي چوب مادة پر ارزشي است كه تحت تأثير دو عامل ارث و شرايط اكولوژيكي در طبيعت ساخته و پرداخته مي شود.

با دلايل گوناگوني كه بيان شده چوب داراي بافت و ويژگيهاي ظاهري و تكنولويكي مختلف است كه شناخت آنها در واقع فرمول معيني ندارد، بلكه مستلزم داشتن دانش وسيع يبولوژيكي و همچنين تجربه و ممارست در عمل است.

نگارنده در اين مبحث به شرح پاره اي از اصطلاحات مربوط به چوبشناسي كه مورد نياز در معرق كاري مي باشد پرداخته است.

صدف و عاج

صدف، در اندازه و قطهاي متفاوتي است و تركيبي شبيه به گوش ماهي دارد كه براي استفاده در معرق كاري ابتدا آن را به دو نيم مي كنند و سپس پوست آن را به وسيلة چرخ سمباده برقي كه لولة آبي به آن متصل است به قدري صيقل مي دهند كه قطرش حدود 3 يا 4 ميليمتر مي شود. صدف را بيشتر از نواحي دوبي به ايران مي آورند.

عاج، يا دندان فيل را در كارخانه به ورقه هاي نامنظمي به قطر 3 يا 4 ميليمتر تبديل مي‌كنند و سپس مورد استفاده قرار مي دهند. عاج از هندوستان وارد مي شود.

مواد چسبنده و كاربرد آن

چسب فوري، چسبي است به رنگ بژ كه زود خشك مي شود و غالباً براي چسبانيدن طرح روي تختة سه لايي به كار مي رود. از اين جسب براي اتصال روكش بر لبه هاي شئ و همچنين سمباده بر صفحة چرخ سمبادة برقي استفاده مي شود.

سريشم سرد، چسب غليظ و سفيد رنگي است كه مي توان به وسيلة آب آن را رقيق تر نمود.

پودر حمرا، پودري است قهوه اي رنگ كه با سريشم مخلوط مي كنند و حاصل اين تركيب مايع غليظي مي شود كه براي پوشانيدن شيارهاي كنار نقشها مورد استفاده قرار مي گيرد.

مواد محافظ و جلا دهنده

پلي استر، ماده اي پلاستيكي و رقيق به شفافيت شيشه است كه براي استفاده آن را با مقداري تينر فوري و دو محلول خشك كننده و سخت كننده، هر يك به اندازة يك قاشق چايخوري، مخلوط مي كنند تا غلظتي شبيه به شربت مربا پيدا كند. لازم به توضيح است كه اگر نسبت دو مواد اخير به يك اندازه نباشد پلي استر بعد از خشك شدن ترك بر مي دارد.

كيلر، ماده اي تينري و شفاف است و در مواردي كه مغرق از كيفيت كمتري برخوردار است به جاي پلي استر از آن استفاده مي كنند.

خمير سياه

خمير سياه رنگي است كه با پلي استر مخلوط مي شود و در مواقعي كه چوب فوفل در دسترس نيست در زمينة معرق به كار برده مي شود.

طبق ازمايشهاي انجام شده در آزمايشگاه دانشگاه صنعتي اميركبير(پلي كلينيك نهران)، به سفارش ادارة كل هنرهاي سنتي در تاريخ 14 بهمن 1363، فرمول خمير مورد استفاده در معرق بدين قرار است: